Eindrapport ‘Afsluiten tenzij’ afgerond

Op initiatief van Synfra zijn Van Vulpen, Enexis en Brabant Water in 2021 gestart met een pilot om aan te tonen dat het veiliger én efficiënter is om een weg volledig af te sluiten en een wegomleiding in te stellen tegenover van wat nu standaard is: beperkte verkeersmaatregelen waarbij de weg zoveel mogelijk opengehouden wordt. De resultaten van deze pilot zijn nu bekend en bewijzen de positieve effecten van ‘Afsluiten tenzij’.

Aanrijdgevaar en arbeidsomstandighedenwet

Het grootste risico bij het uitvoeren van werkzaamheden langs de weg is aanrijdgevaar. Dit kun je wegnemen door de weg volledig af te sluiten. Hiermee wordt een veiligere werksituatie gecreëerd voor zowel de betrokken medewerkers als de bewoners en overige weggebruikers. De standaard tot op heden is waar mogelijk de weg open te houden met de gedachte dat dit voor de minste overlast voor omwonenden en weggebruikers zou zorgen. Uit de pilot blijkt dat de overlast niet meer of minder is.

Belangrijk is ook dat in de Arbeidsomstandighedenwet (art. 3, lid 1b) staat dat gevaren en risico’s in eerste instantie bij de bron voorkomen of beperkt dienen te worden. Dit betekent dat risico op aanrijdgevaar voorkomen of beperkt kan worden door het wegnemen van rijtuigen van de werkplek. Door het werkgebied af te sluiten voor rijtuigen wordt invulling gegeven aan deze wetgeving.

De opdracht en doelstellingen

Synfra heeft een werkgroep opdracht gegeven om te onderzoeken of ‘Afsluiten tenzij’ als standaard werkwijze gehanteerd kan worden, welk effect dat heeft op de veiligheid, efficiëntie en op de betrokken partijen: gemeenten, omgeving (bewoners, middenstand en weggebruikers), opdrachtgevers en opdrachtnemers. Mark van Noorloos van Van Vulpen is projectleider en samen met Laurens Coumou (Enexis) en Jelle Boumans (Brabant Water) hebben zij deze pilot gedaan. In totaal zijn vijf projecten uitgevoerd volgens het principe. Al deze projecten zijn individueel geëvalueerd.

Mark van Noorloos: “De pilot heeft ons waardevolle informatie opgeleverd die ons allemaal kan helpen om veiliger te werken. Dat is waar het om ging. De partijen die bij deze pilot betrokken zijn, waaronder ook gemeenten, reageerden positief. Dat heeft er mede voor gezorgd dat we de uitvoering van de pilot goed konden doen.”

Resultaten op vier gebieden

De resultaten van het rapport stemmen positief. Op vier onderwerpen is geëvalueerd:

  1. Proces
  2. Resultaten
  3. Financiën
  4. Ervaringen

Proces

Het proces begint eerder dan nu, bij voorkeur al tijdens de fysieke schouw 12 weken voor aanvang. Dit is nodig om ruimte te maken om het ontwerp af te stemmen en het verkeersplan op te kunnen stellen. Het is belangrijk om direct met de beslissingsbevoegden af te stemmen en om alle lagen in de betrokken organisaties mee te nemen in het proces. De communicatie met de omwonenden verloopt nagenoeg op dezelfde manier als bij andere verkeersmaatregelen. Hulpdiensten worden via de gemeenten geïnformeerd.

Resultaten

De belangrijkste resultaten uit de pilot:

  • Het punt wat terecht hier bovenaan staat is dat medewerkers zich significant veiliger voelen. De afsluiting zorgt voor een verhoogde veiligheidsbeleving.
  • Bij de projecten die onder deze pilot vallen zijn geen incidenten geweest binnen de afzetting, en er zijn geen meldingen gemaakt van onveilige situaties of bijna-ongevallen. Een gesignaleerd risico is dat fietsers doorfietsen over het opengestelde voetpad, maar hier zijn maatregelen tegen te nemen.
  • De overlast voor de omgeving is niet toegenomen. Vooraf werd de beperkte parkeergelegenheid en het afsluiten van voetpaden als mogelijke factoren voor extra overlast genoemd. Echter het verschilt niet van projecten waarbij de rijbaan deels open blijft. Het afsluiten van de rijbaan zorgt zelfs voor meer ruimte voor bewoners om te lopen.
  • Door de vrijgekomen ruimte door het afsluiten is er meer ruimte voor opslag en zijn er minder transportbewegingen in en rond het werkgebied nodig, omdat materialen minder verplaatst hoeven te worden. Hierdoor zijn er ook in omliggende straten minder transportbewegingen met groot materiaal. Dit draagt bij aan de veiligheid, beperking van overlast en aan verlaging van de kosten.

Financiën

Er worden kosten bespaard op transport en het inrichten van een opslagterrein. Door de extra ruimte zijn er minder transportbewegingen nodig en is materiaal beter bereikbaar. Dit levert ook een meer efficiënte werkwijze op wat voor een kortere doorlooptijd kan zorgen. Er worden extra kosten gemaakt, omdat het ‘Afsluiten tenzij’  om een gedegen verkeersplan vraagt. Hiervoor zijn (extra) kosten gemaakt, doordat deze plannen door een gespecialiseerd verkeersbureau worden ontworpen. Hiertegenover staat dat kosten voor inzet van verkeersregelaars weer bespaard worden.

Ervaringen

Per stakeholder is naar hun ervaring gevraagd: opdrachtnemer, -gever en gemeente/wegbeheerder. Alle partijen geven aan dat er een verlaagd risico is op aanrijdgevaar en daarmee dus een verhoging van de veiligheid. Opdrachtnemers ervaren een rustiger werkgebied. En er is een betere voorspelbaarheid op kosten en planning.

Ook zijn omwonenden gevraagd naar hun ervaringen. Echter zijn deze niet meegenomen in het rapport, omdat daar geen vergelijking gemaakt kan worden met de situatie dat de weg niet is afgesloten. Gemeenten reageerden bij de voorbereidingen al veelal positief en geven aan dat het afsluiten zorgt voor meer duidelijkheid. Een volledige afsluiting is duidelijker, het is concreet van wanneer tot wanneer een bepaalde weg is afgesloten.  Bij gedeeltelijk afsluiten kan dat van dag tot dag verschillen en weet je als omwonende niet meer wanneer je wel en niet doorgang hebt, vanaf welke kant.

Eindconclusie en vervolg

Synfra is de werkgroep en iedereen die aan deze pilot heeft meegewerkt zeer dankbaar voor de wijze waarop de pilot vorm is gegeven en is uitgevoerd. De pilot heeft waardevolle resultaten en veel bruikbare kennis en inzichten opgeleverd.

Projectleider Mark van Noorloos: “De belangrijkste conclusie uit het rapport is dat elke partij bewust moet zijn van de risico’s van aanrijdgevaar en dat afsluiten van de weg een goede mogelijkheid is om dit risico te elimineren.” Uit het rapport blijkt dat de vooroordelen over kostenverhoging niet gegrond zijn en door deze werkwijze te standaardiseren worden zaken als uitvoerperiode en planning daarop aangepast. Gemeenten staan over het algemeen positief tegenover deze werkwijze.

Er zijn in het rapport meerdere aanbevelingen gedaan. De voornaamste is deze werkwijze standaard toe te gaan passen. Het rapport wordt binnenkort gepresenteerd aan het Synfrabestuur waarna kritisch gekeken wordt naar wat de vervolgstap moet zijn.

Wil jij het volledige rapport ontvangen (als pdf)? Vul dan onderstaand formulier in en ontvang het rapport per e-mail.

Vorige
Volgende