Rob Hoitsma was voorzitter van de werkgroep veiligheid waaruit bovengenoemde ambities geformuleerd zijn. Drie jaar geleden is hij bij Enexis begonnen om de veiligheidscultuur te versterken, maar daarvoor werkte hij 27 jaar bij de NS. Bij het treinonderhoud van de NS is hij zich gaan richten op kwaliteit. En als het om het leveren van kwaliteit gaat, kom je al snel terecht bij het menselijke gedrag.
“Bij de NS ben ik me gaan verdiepen in Human Factors en psychologie. De praktijk blijkt namelijk toch veel anders te zijn dan de dingen zoals ze op papier staan. Ik wilde graag de gedachtewereld van mensen begrijpen. Waarom doen mensen wat ze doen. Mensen maken af en toe fouten, dat is onvermijdelijk. De andere kant, en dat is dé succesfactor van de mens, is dat hij kan inspelen op afwijkende situaties. Iets wat anders loopt of fout gaat, kun je toch goed laten gaan. Dat is de kracht van de mens.”
Interview loopt door onder het blok.
Gezamenlijke ambitie en Veiligheidsladder
De ambities zoals afgesproken binnen de nadere overeenkomsten
- Implementatie en behalen van Veiligheidsladder niveau 3, uiterlijk 1 september 2022 door alle aannemers en netwerkbedrijven. De certificeringsplicht geldt voor alle netwerkbedrijven en contractaannemers.
- Ambitie om door te groeien naar niveau 4 binnen resterende contractperiode (1 september 2025). Hierin worden ook de onderaannemers meegenomen.
Veiligheidsladder
De Veiligheidsladder, ook wel de Safety Culture Ladder genoemd, kent vijf treden die elk de ontwikkelingsfase aangeven waarin een bedrijf zich op het gebied van veiligheidsbewustzijn bevindt. Het is een beoordelingsmethodiek om het veiligheidsbewustzijn en bewust veilig handelen (cultuur & gedrag) in bedrijven te meten. Hierbij wordt de nadruk op de veiligheidscultuur gelegd. De Safety Culture Ladder is bedoeld als hulpmiddel om bedrijven en hun leveranciers te stimuleren om steeds meer bewust veilig te werken en veiligheid bespreekbaar te maken. Hoe hoger het veiligheidsbewustzijn en hoe veiliger het klimaat is in een organisatie, hoe hoger de toegekende laddertrede.
Hearts & minds cultuurmodel
“In mijn ontdekkingstocht naar het menselijk gedrag, kwam ik ook het Hearts & Minds cultuurmodel tegen. Dit is in veiligheidsland een bekend model. Uiteindelijk heeft ProRail dit model, de voorloper van de huidige Veiligheidsladder, gebruikt voor hun eigen aannemers. Door dit model door een onafhankelijke partij (NEN) om te laten zetten naar een certificeringsmodel, is de huidige Veiligheidsladder ontstaan. De geschiedenis hiervan ligt dus bij ProRail.”
Waarom de Veiligheidsladder?
“Jaren geleden vroeg ik me oprecht af waarom je een certificering zou gebruiken. Het gaat om gedrag van mensen en niet om het behalen van een papiertje. Gaandeweg ben ik gaan inzien dat de ladder een heel mooi hulpmiddel kan zijn. Als metafoor gebruik ik de gladde muur: dat is moeilijk bovenkomen. Een ladder is dan wel een handig hulpmiddel! Het doel moet niet zijn om het certificaat te halen, je zet het in om de veiligheidscultuur fundamenteel te verbeteren.”
“De grootste uitdaging van de Veiligheidsladder is de stap van trede 3 naar 4. Tot en met trede 3 is het nog voornamelijk regels volgen. Daarna wordt een proactieve rol verwacht waarbij je vooruit moet kijken en tussen de regels door moet lezen wat de bedoeling is. Dan gaat het om je gedrag wanneer iets niet zo loopt zoals het op papier stond. Dit is een fundamentele denkstap.”
Enexis
Het initiatief voor het gebruik van de Veiligheidsladder bij Synfra ligt bij de aannemers. Rob legt uit waarom Enexis de Veiligheidsladder ook volledig heeft omarmd. “Enerzijds doet Enexis mee met de aannemers. Je vraagt iets van hen, dan is het logisch dat je als partner daar zelf ook in mee ontwikkelt. Je wilt ook op hetzelfde niveau werken. Anderzijds is het ideologische doel van Enexis om een veilig klimaat te scheppen waarin iedereen kan bijdragen aan veiligheid én de andere doelen als kwaliteit, tijd en geld. Dat is een andere manier van benaderen. Dat is de ideologie achter trede 4 en 5. Je kunt dit alleen sámen bereiken en daarom is het slim daar samen hetzelfde beeld bij te hebben en om hetzelfde hulpmiddel – de Veiligheidsladder- te gebruiken.
Afbeelding: Enexis
“De vestiging in Tilburg is een pilotvestiging. Daar zijn we in 2020 begonnen met een 0-meting. Inmiddels hebben alle Enexisvestigingen van Operations een 0-meting gehad. We komen tussen treden 2 en 3 uit. De ambitie is dat later dit jaar iedereen op trede 3 zit. De verschillen onderling zijn niet heel groot. Maar zoals ik al zei is de stap naar trede 4 het echte doel en die stap is de échte uitdaging. Die stap heeft een directe relatie met de energietransitie die veel van ons en onze partners vraagt. De ambities van Enexis liggen gelijk met die van Synfra, in 2025 willen we alle vestigingen van Operations trede 4 hebben bereikt.”
Kennis delen
De conclusie is dat je veiligheid niet kunt managen op papier, het gaat om menselijk gedrag, de manier waarop je met elkaar omgaat. Ook het gedrag van managers en ondersteunende afdelingen is hierin essentieel. En dat lukt je nooit alleen. “Het is mooi dat de Synfrapartijen hierin nu samen optrekken. Het werk wordt beter én veiliger wanneer we ook hierin samenwerken en elkaar hierin helpen.”
Het KAM-overleg is een gezamenlijk platform waarin alles wat er speelt op het gebied van veiligheid ter tafel komt. Wil je meer weten over de Veiligheidsladder of sparren met iemand over dit onderwerp, laat het ons weten via info@synfra.nl
